မက္ကဆီကို နိုင်ငံ Colón မြို့မှာရှိတဲ့ Microsoft data center က နိုင်ငံရဲ့ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ကွန်ရက်နဲ့ ချိတ်ဆက်လို့မရတဲ့အတွက် နှစ်တစ်နှစ်ရဲ့ အချိန်အပိုင်းအခြားတစ်ခုမှာ gas generator တွေနဲ့ လည်ပတ်ခဲ့ရပါတယ်။ ဒါက မက္ကဆီကိုမှာရှိတဲ့ အခြား data center တွေအတွက် အနာဂတ်ရဲ့ ရှေ့ပြေးပုံစံ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

မက္ကဆီကိုက data center hub အဖြစ် ရပ်တည်ဖို့ ကြိုးစားနေပြီး Microsoft၊ Amazon Web Services နဲ့ Google အပါအဝင် data center ၁၅၀ ရှိပါပြီ။ ၂၀၂၀ ကတည်းက ဒေါ်လာ ၇ ဘီလီယံကျော် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နိုင်ငံရဲ့ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ကွန်ရက်က အားနည်းနေတာကြောင့် စိန်ခေါ်မှုတွေ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။

Mexican Institute For Competitiveness ရဲ့ အချက်အလက်အရ မက္ကဆီကိုရဲ့ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ကွန်ရက်က ၂၀၃၀ မှာ megawatt-hour ၄၈,၀၀၀ လိုအပ်မှုနဲ့ ရင်ဆိုင်ရမှာဖြစ်ပြီး ဒါက ၂၀၂၃ မှာ နိုင်ငံရဲ့ စုစုပေါင်း ထုတ်လုပ်မှုရဲ့ ထက်ဝက်ကျော် ဖြစ်ပါတယ်။

AI နဲ့ cloud computing တိုးတက်မှုကြောင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက နိုင်ငံတွေဟာ data center တွေရဲ့ စွမ်းအင်လိုအပ်ချက် မြင့်တက်လာမှုကို ဖြည့်ဆည်းဖို့ အားထုတ်နေကြပါတယ်။ အချို့ကုမ္ပဏီတွေက အခြားရွေးချယ်စရာ စွမ်းအင်ရင်းမြစ်တွေကို အသုံးပြုနေကြပြီး တခါတလေ ညစ်ညမ်းမှု ပိုများတဲ့ စွမ်းအင်တွေကို သုံးနေကြပါတယ်။

International Energy Agency အရ data center တွေ သုံးတဲ့ လျှပ်စစ်ရဲ့ ၆၀% နီးပါးက natural gas အပါအဝင် fossil fuel တွေကနေ လာပါတယ်။ Solar နဲ့ wind လို renewable energy တွေက လိုအပ်ချက်ရဲ့ လေးပုံတစ်ပုံကျော်ကိုပဲ ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ပါတယ်။

Nigeria မှာ data center တွေက diesel နဲ့ gas generator တွေကို အဓိက မှီခိုနေရပါတယ်။ Ireland မှာ operator တွေက national electricity grid ကို အပြည့်အဝ သုံးပြီးနောက် fossil fuel တွေဆီ လှည့်နေကြပါတယ်။ Tennessee မှာ Elon Musk ရဲ့ xAI data center က gas turbine တွေနဲ့ လည်ပတ်နေပါတယ်။

Microsoft က မက္ကဆီကို ပတ်ဝန်းကျင် အာဏာပိုင်တွေဆီ တင်သွင်းတဲ့ စာရွက်စာတမ်းအရ generator တွေက ၂၀၂၅ ဖေဖော်ဝါရီကနေ ဇူလိုင်အထိ တစ်နေ့ ၁၂ နာရီ data center ရဲ့ စွမ်းအင်လိုအပ်ချက် ၇၀% ကို ပံ့ပိုးပေးမှာဖြစ်ပြီး နှစ်စဉ် CO2 ထုတ်လွှတ်မှုက ပျမ်းမျှ အိမ်ထောင်စု ၅၄,၀၀၀ နဲ့ ညီမျှပါတယ်။

၂၀၂၀ မှာ Microsoft က "carbon negative, water positive, and zero waste" ဖြစ်ဖို့ ကတိကဝတ်ပြုခဲ့တာနဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်နေပါတယ်။ P21 Energía မှ Víctor Ramírez က "net zero ဖြစ်ချင်ရင် natural gas ကို အခြား စွမ်းအင်ရင်းမြစ်တွေနဲ့ အစားထိုးရမယ်" လို့ ပြောပါတယ်။

Querétaro ပြည်နယ်က hyperscale data center တွေ တည်ဆောက်ဖို့ ကုမ္ပဏီကြီးတွေကို ဆွဲဆောင်နေပါတယ်။ Hyperscaler တွေက စျေးကွက်လိုအပ်ချက်အပေါ် မူတည်ပြီး computing power တိုးချဲ့နိုင်ပြီး နှစ်စဉ် megawatt ၁၀၀ နီးပါး လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါက လျှပ်စစ်ကား ၃၅၀,၀၀၀ ရဲ့ နှစ်စဉ် လျှပ်စစ်သုံးစွဲမှုနဲ့ ညီမျှပါတယ်။

Querétaro မှာ data center ၁၅ ခု လည်ပတ်နေပြီး 200MW လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါက နိုင်ငံတစ်ခုလုံးရဲ့ data center စွမ်းအင်လိုအပ်ချက်ရဲ့ ၈၀% ဖြစ်ပါတယ်။ Mexican Association of Data Centers က လာမယ့် ၅ နှစ်အတွင်း data center ၇၀ ကျော် ထပ်တည်ဆောက်မယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပြီး ထက်ဝက်ကျော်က Querétaro မှာ ဖြစ်မှာပါ။

Federal Electricity Commission (CFE) က နိုင်ငံရဲ့ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား အခြေခံအဆောက်အအုံကို monopoly အနေနဲ့ ထိန်းချုပ်ထားပါတယ်။ မက္ကဆီကိုက စွမ်းအင် အလုံအလောက် ထုတ်လုပ်နိုင်ပေမယ့် transmission နဲ့ distribution element က အားနည်းနေပါတယ်။

၂၀၁၈ ကနေ ၂၀၂၄ နှောင်းပိုင်းအထိ energy transmission ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ၁၇% နဲ့ distribution ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ၃၇% ကျဆင်းခဲ့ပါတယ်။ သြဂုတ်လမှာ မက္ကဆီကို အစိုးရက transmission infrastructure အတွက် ဒေါ်လာ ၈ ဘီလီယံကျော် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမယ်လို့ ကြေညာခဲ့ပေမယ့် ၂၀၃၀ မှ ပြီးစီးမှာဖြစ်ပြီး အိမ်ထောင်စုတွေအတွက် ဦးစားပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

University of California မှ Shaolei Ren က "fossil fuel တွေကို data center အတွက် ဆက်တိုက် စွမ်းအင်ရင်းမြစ်အဖြစ် သုံးတာက လေထုအရည်အသွေး သို့မဟုတ် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး စိုးရိမ်စရာတွေ ဖြစ်စေနိုင်တယ်၊ အထူးသဖြင့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်း ပြဿနာရှိသူတွေအတွက်" လို့ ပြောပါတယ်။

စွမ်းအင်လိုငွေနဲ့ fossil fuel သက်ရောက်မှု စိုးရိမ်စရာတွေ ရှိနေပေမယ့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအသစ်တွေကို မထိခိုက်စေပါဘူး။ "Industry မှာ နှေးကွေးမှု မမြင်ရပါဘူး။ မက္ကဆီကိုမှာ ဆက်ရှိနေဖို့ data center ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် လုပ်နေတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေရဲ့ ကြိုးပမ်းမှုက ကြီးမားပါတယ်" လို့ Mexican Association of Data Centers မှ Adriana Rivera Cerecedo က ပြောပါတယ်။