သင့်ဖုန်းထဲကိုဝင်လာတဲ့ စာတို (SMS) တွေက အရင်ကထက် ပိုပြီး တကယ်လိုလိုနဲ့ ယုံချင်စရာကောင်းလာတယ်လို့ ခံစားမိလား။ အမှန်ပါပဲ၊ အခုခေတ်မှာ လိမ်လည်သူတွေက Artificial Intelligence (AI) ကိုသုံးပြီး အရင်ကထက် အဆပေါင်းများစွာ ပိုပီပြင်တဲ့ လိမ်လည်မှုတွေကို ဖန်တီးနေကြပါပြီ။

"Smishing" (SMS Phishing) လို့ခေါ်တဲ့ ဒီလိမ်လည်မှုတွေဟာ အရင်ကလို သတ်ပုံအမှားတွေ၊ ယုတ္တိမတန်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေနဲ့ မဟုတ်တော့ဘဲ၊ AI ရဲ့အကူအညီနဲ့ လူတစ်ယောက်ချင်းစီအတွက် သီးသန့်ဖန်တီးထားသလို ပီပြင်လာတာကြောင့် သာမန်လူတွေအတွက် ခွဲခြားသိမြင်ဖို့ အလွန်ခက်ခဲလာပါတယ်။

AI က လိမ်လည်သူတွေကို ဘယ်လိုကူညီပေးနေသလဲ ?

၁။ ပီပြင်လွန်းတဲ့ စာသားများဖန်တီးခြင်း
AI ဟာ သင်ရဲ့ ဆိုရှယ်မီဒီယာအချက်အလက်တွေ၊ အရင်ကပေါက်ကြားခဲ့တဲ့ data တွေကိုလေ့လာပြီး သင့်ရဲ့မန်နေဂျာ၊ သူငယ်ချင်း ဒါမှမဟုတ် ဘဏ်တစ်ခုက ပို့သလိုမျိုး ပြောဆိုပုံ၊ အသုံးအနှုန်းအတိုင်း တုပပြီး မက်ဆေ့ချ်အတုတွေ ဖန်တီးနိုင်ပါတယ်။

၂။ Deepfake အသံနဲ့ ဗီဒီယိုများ
ဒါက အန္တရာယ်အရှိဆုံးအပိုင်းပါပဲ။ လိမ်လည်သူတွေဟာ လူတစ်ယောက်ရဲ့ အသံနမူနာအနည်းငယ်ကိုသုံးပြီး သူတို့အသံအတိုင်း တုပနိုင်သလို (Voice Cloning)၊ ဗီဒီယိုအတုတွေ (Deepfake) ပါ ဖန်တီးနိုင်ပါတယ်။ ဟောင်ကောင်က ဘဏ္ဍာရေးဝန်ထမ်းတစ်ဦးဆိုရင် သူ့ရဲ့ CFO နဲ့ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေပါဝင်တဲ့ Deepfake video call ကြောင့် ဒေါ်လာ ၂၅ သန်း လိမ်လည်ခံခဲ့ရပါတယ်။

၃။ ပစ်မှတ်ရှာဖွေခြင်း
AI ဟာ အချက်အလက်အမြောက်အများကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာပြီး လိမ်လည်မှုအတွက် အသင့်တော်ဆုံး ပစ်မှတ်တွေကို အလိုအလျောက် ရှာဖွေပေးနိုင်ပါတယ်။

သင်ကိုယ်တိုင် ဘယ်လိုကာကွယ်မလဲ ?

AI ကြောင့် လိမ်လည်မှုတွေဟာ ပိုပီပြင်လာပေမယ့် အောက်ပါအချက်တွေကို သတိထားခြင်းအားဖြင့် သင့်ကိုယ်သင် ကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။

၁။ အရေးတကြီးလုပ်ဆောင်ခိုင်းပါက သံသယဝင်ပါ
"သင့်ဘဏ်အကောင့်ကို ပိတ်လိုက်ပါပြီ"၊ "ပို့ကုန်တစ်ခု လက်ခံဖို့ ဒီလင့်ခ်ကိုနှိပ်ပါ" ဆိုပြီး အရေးတကြီးလုပ်ဆောင်ခိုင်းလာရင် ချက်ချင်းမယုံကြည်ပါနဲ့။

၂။ Link များကို တိုက်ရိုက်မနှိပ်ပါနဲ့
သံသယဖြစ်ဖွယ် Link တွေကို လုံးဝမနှိပ်ပါနဲ့။ တကယ်လို့ စစ်ဆေးချင်ရင် သက်ဆိုင်ရာဘဏ် ဒါမှမဟုတ် ကုမ္ပဏီရဲ့ တရားဝင် Website ကို ကိုယ်တိုင် Browser မှာ ရိုက်ထည့်ပြီး ဝင်ရောက်စစ်ဆေးပါ။

၃။ အချက်အလက်များ မပေးမိပါစေနဲ့
ဘယ်အခြေအနေမှာမှ သင့်ရဲ့ Password၊ PIN၊ OTP ကုဒ်တွေကို SMS ကနေတစ်ဆင့် တောင်းလာရင် မပေးမိဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

၄။ တရားဝင်လမ်းကြောင်းကနေ အတည်ပြုပါ
သင့်မိသားစုဝင် ဒါမှမဟုတ် သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်ယောက်က ပိုက်ဆံအရေးတကြီးတောင်းလာရင်၊ အသံတူနေရင်တောင်မှ သူတို့ရဲ့ တခြားဖုန်းနံပါတ်တစ်ခုကို ကိုယ်တိုင်ပြန်ခေါ်ပြီး အတည်ပြုပါ။

နည်းပညာမြင့်တက်လာတာနဲ့အမျှ လိမ်လည်သူတွေရဲ့ နည်းလမ်းတွေကလည်း ပိုမိုဆန်းသစ်လာတာကြောင့် အမြဲတမ်းသတိရှိနေဖို့ကသာ အကောင်းဆုံးကာကွယ်မှုဖြစ်ပါတယ်။