ဗြိတိန်နိုင်ငံ၏ ဂုဏ်သိက္ခာကြီးမားလှသော Glastonbury ဂီတပွဲတော် စင်မြင့်ထက်မှ ထွက်ပေါ်လာသည့် ပန့်ခ်-ရက်ပ် အဖွဲ့ Bob Vylan ၏ နိုင်ငံရေး ကြွေးကြော်သံတစ်ခုသည် ဥရောပတစ်ခွင်နှင့် အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာကို ကျော်ဖြတ်ကာ ဂယက်ရိုက်ခတ်သွားခဲ့သည်။ ဤဖြစ်ရပ်သည် အနုပညာဖန်တီးမှုနှင့် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုမှုကြားက နယ်နိမိတ်ကို မေးခွန်းထုတ်လိုက်ရုံသာမက၊ အနောက်တိုင်း ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများ၏ အမြုတေတန်ဖိုးဖြစ်သော "လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်" (Free Speech) ၏ အစစ်အမှန် အခြေအနေကိုပါ မီးမောင်းထိုးပြလိုက်သကဲ့သို့ ဖြစ်ခဲ့သည်။

Glastonbury ၏ စင်မြင့်ထက်မှ မီးပွား

ဇွန်လ ၂၉ ရက်နေ့က ဖျော်ဖြေပွဲအတွင်း၊ အဖွဲ့၏ ရှေ့ထွက်အဆိုတော် Bobby Vylan သည် စင်မြင့်ထက်မှနေ၍ အစ္စရေးကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (IDF) ကို ပစ်မှတ်ထားကာ ပရိသတ်ကို "Death, death to the IDF" (IDF ကျဆုံးပါစေ) ဟု ကြွေးကြော်စေခဲ့သည်။ ထို့အပြင် သူက "တစ်ခါတလေမှာ အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ပဲ သတင်းစကားပါးရတယ်၊ ဘာလို့လဲဆိုတော့ တချို့လူတွေ နားလည်တဲ့ တစ်ခုတည်းသော ဘာသာစကားက အဲ့ဒါဖြစ်နေလို့ပဲ" ဟု ပြောကြားခဲ့ရာ အငြင်းပွားဖွယ်ရာ အခြေအနေကို ပိုမိုပြင်းထန်စေခဲ့သည်။

လျင်မြန်သော တုံ့ပြန်မှုများနှင့် ကြီးမားသော အကျိုးဆက်များ

သူ၏ ပြောဆိုမှုများအပြီးတွင် တုံ့ပြန်မှုများသည် လျင်မြန်ပြီး ပြင်းထန်ခဲ့သည်။

  • နိုင်ငံရေးနှင့် အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ရှုတ်ချမှု- ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ် Keir Starmer က ဤလုပ်ရပ်ကို "အလွန်ဆိုးရွားသော မုန်းတီးရေးစကား" ဟု တံဆိပ်ကပ်ခဲ့သည်။ ဖျော်ဖြေပွဲကို တိုက်ရိုက်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည့် BBC ကလည်း ၎င်းတို့၏ ထုတ်လွှင့်မှုကို အချိန်မီ မဖြတ်တောက်မိသည့်အတွက် "နောင်တရကြောင်း" တရားဝင်တောင်းပန်ခဲ့ပြီး အဆိုပါ ဗီဒီယိုကို ဖယ်ရှားခဲ့သည်။
  • ဖျော်ဖြေပွဲများ ဖျက်သိမ်းခြင်းနှင့် ဗီဇာ ပယ်ဖျက်ခံရခြင်း- ဖြစ်ရပ်အပြီး ရက်ပိုင်းအတွင်း Bob Vylan အဖွဲ့၏ ဥရောပဖျော်ဖြေပွဲများစွာ ဖျက်သိမ်းခံခဲ့ရသည်။ ထို့ထက်ပို၍ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက အဖွဲ့၏ ဗီဇာများကို ပယ်ဖျက်လိုက်သဖြင့် ၎င်းတို့၏ US ဖျော်ဖြေရေးခရီးစဉ်တစ်ခုလုံး ပျက်ပြယ်ခဲ့ရသည်။
  • ဥပဒေကြောင်းအရ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု- ဗြိတိန်ရဲတပ်ဖွဲ့က ဤပြောဆိုမှုသည် ရာဇဝတ်မှုမြောက်နိုင်ခြင်း ရှိ၊ မရှိ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများ စတင်ခဲ့သည်။

ဤအကျိုးဆက်များသည် အနုပညာရှင်တစ်ဦး၏ စင်မြင့်ထက်မှ ပြောစကားတစ်ခွန်းအတွက် ပြင်းထန်လွန်းသည်ဟု အချို့က မြင်ကြသော်လည်း၊ အနောက်တိုင်း လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် အထိမခံသော အကြောင်းအရာတစ်ခုကို ထိပါးမိသည့်အခါ မည်သို့သော တုံ့ပြန်မှုမျိုးနှင့် ရင်ဆိုင်ရနိုင်သည်ကို ရှင်းလင်းစွာ ပြသနေသည်။

အဖွဲ့၏ ရပ်တည်ချက်နှင့် ခုခံချေပမှု

ဝေဖန်မှုများ တောက်လျှောက်ရင်ဆိုင်နေရသော်လည်း Bob Vylan အဖွဲ့သည် ၎င်းတို့၏ ရပ်တည်ချက်ကို ဆိုရှယ်မီဒီယာမှတစ်ဆင့် ခုခံပြောဆိုခဲ့သည်။ သူတို့၏ ကြွေးကြော်သံသည် ဂျူးလူမျိုးများ သို့မဟုတ် အခြားလူမျိုးစုများကို ပစ်မှတ်ထားခြင်းမဟုတ်ဘဲ "အကြမ်းဖက် ယန္တရားတစ်ခုကို ဖျက်သိမ်းရန်" ရည်ရွယ်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်းခဲ့သည်။ "အမှန်တရားကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုသည့်အတွက် ပစ်မှတ်ထားခံနေရခြင်း" ဖြစ်သည်ဟုလည်း ၎င်းတို့က ဆိုသည်။

လွတ်လပ်ခွင့်၏ နယ်နိမိတ်မျဉ်း

Glastonbury မှ Bob Vylan ၏ ဖြစ်ရပ်သည် သေးငယ်သော မီးပွားလေးတစ်ခု ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်သော်လည်း၊ ၎င်းသည် အနောက်တိုင်း၏ "လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်" ဟူသော စံတန်ဖိုးကြီး၏ အခွံကို ခွာပြလိုက်သကဲ့သို့ပင်။ ဤဖြစ်စဉ်က အနောက်တိုင်း၏ ဒီမိုကရေစီနှင့် လွတ်လပ်ခွင့်ကို အလုံးစုံ စံထားနေသူများအတွက် စဉ်းစားစရာ သင်ခန်းစာတစ်ခုကို ပေးလိုက်သည်။

အများစု ထင်မြင်နေသကဲ့သို့ အနောက်တိုင်းတွင် လွတ်လပ်ခွင့်သည် အကန့်အသတ်မဲ့ မဟုတ်ပေ။ အထူးသဖြင့် အစ္စရေး-ပါလက်စတိုင်း ပဋိပက္ခကဲ့သို့ နိုင်ငံရေးအရ အထိမခံသည့် အကြောင်းအရာများကို ထိခိုက်လာသည့်အခါ၊ သူတို့၏ 'လွတ်လပ်ခွင့်' တွင်လည်း စည်းဘောင်များနှင့် ကန့်သတ်ချက်များ ရှိနေသည်မှာ ထင်ရှားလာသည်။ 'မုန်းတီးရေးစကား' (Hate Speech) ဟူသော ခေါင်းစဉ်အောက်တွင် အစိုးရများ၊ မီဒီယာများနှင့် အဖွဲ့အစည်းများက ဆင်ဆာဖြတ်တောက်မှုများ ပြုလုပ်ကြသည်။

ဤသည်မှာ အခြားနိုင်ငံများ၏ မီဒီယာလွတ်လပ်ခွင့်ကို လက်ညှိုးထိုးလေ့ရှိသော အနောက်နိုင်ငံအချို့၏ စံနှစ်ခွ (double standard) ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မြင်တွေ့ရသည့် သာဓကတစ်ခုဟု သုံးသပ်နိုင်သည်။ လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်တွင်လည်း ၎င်း၏ တန်ဖိုးနှင့် ထိုတန်ဖိုးကို ထိန်းချုပ်ကန့်သတ်ထားသော 'တံခါးမှူးများ' ရှိနေကြောင်းကို Bob Vylan ၏ ဖြစ်ရပ်က သက်သေပြနေသည်။ ဤအဖြစ်အပျက်သည် စံနှုန်းများနှင့် လက်တွေ့ကမ္ဘာကြားက ကွာဟချက်ကို နားလည်ရန် အရေးကြီးသော ဖြစ်ရပ်တစ်ခုအဖြစ် သမိုင်းတွင် ကျန်ရစ်မည်ဖြစ်သည်။