Alphabet Inc. ရဲ့ Google မှာ quantum computer တည်ဆောက်ရေး ကြိုးပမ်းမှုတွေမှာ အဓိကပါဝင်ခဲ့တဲ့ ရူပဗေဒပညာရှင်နှစ်ဦးဟာ ဗြိတိန်နိုင်ငံသား လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တစ်ဦးနဲ့အတူ ရူပဗေဒနိုဘယ်ဆုကို ပူးတွဲရရှိခဲ့ပါတယ်။

Google မှာ quantum computer တည်ဆောက်ဖို့ အရင်က အလုပ်လုပ်ခဲ့တဲ့ အမေရိကန်ရူပဗေဒပညာရှင် John M. Martinis က Google ရဲ့ quantum artificial intelligence အဖွဲ့မှာ ထိပ်တန်းသိပ္ပံပညာရှင်ဖြစ်တဲ့ Michel H. Devoret နဲ့ John Clarke တို့နဲ့အတူ ကရိုနာ 11 သန်း (ဒေါ်လာ 1.2 သန်း) တန်ဖိုးရှိ ဆုကို မျှဝေရရှိမှာဖြစ်ပြီး၊ quantum computing နဲ့ sensor တွေ တိုးတက်အောင် ကူညီပေးနေတဲ့ ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုတွေအတွက် ဆုချီးမြှင့်ခံရခြင်းဖြစ်တယ်လို့ Stockholm ရှိ Royal Swedish Academy of Sciences က အင်္ဂါနေ့မှာ ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့ပါတယ်။

ဒီဆုချီးမြှင့်မှုဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်အနည်းငယ်က ပညာရေးနယ်ပယ်မှာပဲ ကန့်သတ်ခံထားရပေမယ့် အခု လက်တွေ့အသုံးချမှုတွေဆီ ရွေ့လျားနေတဲ့ quantum computing နယ်ပယ်မှာ စိတ်ဝင်စားမှု တိုးပွားလာချိန်နဲ့ တိုက်ဆိုင်နေပါတယ်။ Quantum physics ရဲ့ စက်ယန္တရားတွေကို အသုံးချပြီး သမားရိုးကျ စက်တွေထက် ပြဿနာတွေကို အများကြီး မြန်ဆန်စွာ ဖြေရှင်းနိုင်တဲ့ ကွန်ပျူတာအမျိုးအစားအသစ်တွေ ဖန်တီးဖို့ ရည်ရွယ်ပါတယ်။

ဗြိတိန်မှာ မွေးဖွားခဲ့တဲ့ Clarke ဟာ University of California, Berkeley မှာ ပါမောက္ခဖြစ်ပြီး၊ ပြင်သစ်နိုင်ငံသား Devoret က 1980 ခုနှစ်တွေမှာ သူ့ရဲ့ သုတေသနအဖွဲ့မှာ ပါဝင်ခဲ့သလို Martinis လည်း ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ ဆုရရှိသူသုံးဦးက လျှပ်စစ်ပတ်လမ်းတစ်ခုနဲ့ စမ်းသပ်မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး quantum mechanical tunneling နဲ့ quantized energy level တွေကို လက်နဲ့ကိုင်နိုင်အောင် ကြီးမားတဲ့ စနစ်တစ်ခုမှာ သရုပ်ပြနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

Martinis ကို 2014 ခုနှစ်မှာ Google က quantum supremacy ရရှိရေး ရည်မှန်းချက်နဲ့ အသုံးဝင်တဲ့ quantum hardware တည်ဆောက်ရေး ကြိုးပမ်းမှုကို ဦးဆောင်ဖို့ ငှားရမ်းခဲ့ပါတယ်။ Google က 2019 ခုနှစ်မှာ quantum supremacy ကို အောင်မြင်တယ်လို့ ကြေညာခဲ့ပြီး၊ သူတို့ကိုယ်တိုင် တည်ဆောက်ထားတဲ့ chip နဲ့ စွမ်းဆောင်တဲ့ ကွန်ပျူတာက အမြန်ဆုံး supercomputer တွေ နှစ် 10,000 လောက် လုပ်ရမယ့်အလုပ်ကို စက္ကန့် 200 အတွင်း လုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ Martinis က 2020 ခုနှစ်မှာ စီမံခန့်ခွဲမှု သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေကြောင့် Google ကနေ နုတ်ထွက်ခဲ့ပါတယ်။

Devoret က Yale University နဲ့ University of California, Santa Barbara မှာ ပါမောက္ခဖြစ်ပြီး Google ရဲ့ quantum artificial intelligence ဌာနအတွက် quantum hardware ရဲ့ ထိပ်တန်းသိပ္ပံပညာရှင်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ မနှစ်က Willow quantum chip နဲ့ စွမ်းဆောင်တဲ့ ကွန်ပျူတာက ကမ္ဘာ့အဆင့်မြင့်ဆုံး supercomputer က ဘယ်တော့မှ မဖြေရှင်းနိုင်မယ့် ပြဿနာတစ်ခုကို မိနစ် 5 အတွင်း ဖြေရှင်းပြခဲ့တဲ့ နောက်ဆုံး အောင်မြင်မှုကို ဖော်ပြတဲ့ စာတမ်းမှာ သူ့နာမည်ပါဝင်ပါတယ်။