ကာတာသည် လုံခြုံသည်ဟု ဟားမတ်စ်က ထင်ခဲ့သည်၊ အစ္စရေးက ဆန့်ကျင်ဘက်ကို သက်သေပြခဲ့

အစ္စရေးတိုက်လေယာဉ်တွေဟာ အင်္ဂါနေ့က ကာတာနိုင်ငံ၊ ဒိုဟာမြို့တော်မှာရှိတဲ့ ဟားမတ်စ်ခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ ရုံးခန်းတွေကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ပါတယ် ။ ဒီတိုက်ခိုက်မှုဟာ ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုကျော်ကြာ အမေရိကန်စစ်အခြေစိုက်စခန်းနဲ့ ဟားမတ်စ်ရဲ့ နိုင်ငံရေးဌာနချုပ် နှစ်ခုလုံးကို လက်ခံထားတဲ့ ကာတာနိုင်ငံရဲ့ "နှစ်ဖက်ခွ" သံတမန်ရေးကစားပွဲကို အဆုံးသတ်လိုက်ပြီး၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းရဲ့ အားပြိုင်မှုကို အပြောင်းအလဲဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။

သတင်းအပြည့်အစုံ (Full Story)

အစ္စရေးဟာ အောက်တိုဘာ ၇ ရက် တိုက်ခိုက်မှုမှာ ပါဝင်ခဲ့တယ်လို့ စွပ်စွဲထားတဲ့ ဟားမတ်စ်ခေါင်းဆောင်တွေကို လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ဖို့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ကာတာနိုင်ငံရဲ့ မြို့တော် ဒိုဟာမြို့လယ်က ဟားမတ်စ်ရဲ့ Shura Council ရုံးခန်းတွေကို တိုက်ခိုက်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီတိုက်ခိုက်မှုအတွင်း ဟားမတ်စ်ရဲ့ အဓိကညှိနှိုင်းရေးမှူး ခါလီလ် အယ်လ်-ဟေယာ (Khalil Al-Hayya) ရဲ့ သားတစ်ဦးအပါအဝင် ဟားမတ်စ်အဖွဲ့ဝင် ၅ ဦးနဲ့ ကာတာလုံခြုံရေးအရာရှိတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ အဓိကပစ်မှတ်ဖြစ်တဲ့ အယ်လ်-ဟေယာ အပါအဝင် အကြီးတန်းခေါင်းဆောင်တွေကတော့ လွတ်မြောက်သွားခဲ့တယ်လို့ ဟားမတ်စ်က ဆိုပါတယ်။

အမေရိကန်အရာရှိတွေရဲ့အဆိုအရ၊ သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ဟာ ဒီစစ်ဆင်ရေးအကြောင်းကို ကြိုတင်သိရှိခဲ့ပေမယ့်၊ တိုက်ခိုက်မှုကို တားဆီးခဲ့ခြင်းမရှိဘဲ၊ တိုက်ခိုက်မှုစတင်ပြီးနောက်မှာမှ ကာတာအစိုးရကို အသိပေးခဲ့ပါတယ်။ အိမ်ဖြူတော်ကတော့ ဒီစစ်ဆင်ရေးမှာ အမေရိကန်ရဲ့ စစ်ရေးနဲ့ ထောက်လှမ်းရေးပိုင်းဆိုင်ရာ ပါဝင်ပတ်သက်မှုမရှိကြောင်း အလေးအနက်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီတိုက်ခိုက်မှုဟာ သမ္မတထရမ့်က အမေရိကန်ကျောထောက်နောက်ခံပြုထားတဲ့ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို လက်ခံဖို့ ဟားမတ်စ်ကို "နောက်ဆုံးသတိပေးချက်" ပေးခဲ့ပြီး ရက်ပိုင်းအကြာမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တာပါ။ ကာတာဝန်ကြီးချုပ်ကတော့ ဒီတိုက်ခိုက်မှုဟာ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးဆွေးနွေးပွဲတွေကို တမင်ဖျက်ဆီး ကြိုးပမ်းမှုဖြစ်တယ်လို့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရှုတ်ချခဲ့ပါတယ်။

ဒီသတင်းက ဘာကြောင့် အရေးကြီးတာလဲ (Why This Story Matters)

ဒီတိုက်ခိုက်မှုဟာ "ကာတာဟာ လုံခြုံတဲ့နေရာ" ဆိုတဲ့ ဟားမတ်စ်ခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ ယူဆချက်ကို ချိုးဖျက်လိုက်တာပါပဲ။ ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာ ကြားဝင်စေ့စပ်သူအဖြစ် ရပ်တည်လာခဲ့တဲ့ ကာတာနိုင်ငံရဲ့ နယ်မြေထဲအထိ အစ္စရေးက ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်လိုက်တာဟာ ဒေသတွင်းက မဟာဗျူဟာမြောက် စည်းမျဉ်းတွေကို ပြောင်းလဲလိုက်တာဖြစ်ပြီး၊ ဘယ်နေရာမှာမှ ဟားမတ်စ်ခေါင်းဆောင်တွေ လုံခြုံမှုမရှိတော့ဘူးဆိုတဲ့ သတင်းစကားကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်းပေးလိုက်တာပါ။ ဒါဟာ နှစ်နိုင်ငံကြားက ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲတွေကို လုံးဝပြိုကွဲသွားစေခဲ့ပါတယ်။

ခြုံငုံသုံးသပ်ချက် (The Big Picture)

ဒီတိုက်ခိုက်မှုဟာ ကာတာနိုင်ငံရဲ့ နှစ်ပေါင်းများစွာ ကျင့်သုံးလာခဲ့တဲ့ "နှစ်ဖက်ခွ သံတမန်ရေး" (politics of ambiguity) မဟာဗျူဟာကို အဆုံးစွန် စမ်းသပ်လိုက်တာပါပဲ။ တစ်ဖက်မှာ အမေရိကန်ရဲ့ အကြီးဆုံးစစ်အခြေစိုက်စခန်းကို လက်ခံထားပြီး၊ တစ်ဖက်မှာလည်း ဟားမတ်စ်နဲ့ တာလီဘန်လို အဖွဲ့တွေကို နိုင်ငံရေးရုံးခန်းဖွင့်ခွင့်ပေးထားတဲ့ ကာတာရဲ့ ရပ်တည်ချက်ဟာ အခုအခါမှာ ပြိုလဲလုနီးပါး ဖြစ်နေပါပြီ။

အစ္စရေးအတွက်တော့၊ ဒါဟာ အောက်တိုဘာ ၇ ရက် တိုက်ခိုက်မှုကို တုံ့ပြန်ရာမှာ ပထဝီဝင်နယ်နိမိတ်တွေကို အကန့်အသတ်မထားတော့ဘူးဆိုတဲ့ စစ်ရေးဆိုင်ရာ မူဝါဒအသစ်တစ်ခုကို ချမှတ်လိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်အတွက်တော့၊ သူ့ရဲ့ အဓိကမဟာမိတ်နှစ်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ အစ္စရေးနဲ့ ကာတာကြားက ဒီပဋိပက္ခဟာ သံတမန်ရေးအရ အလွန်ခက်ခဲတဲ့ အကျပ်အတည်းတစ်ခုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပါတယ်။ ဒီဖြစ်ရပ်ဟာ အရှေ့အလယ်ပိုင်းက ရှုပ်ထွေးတဲ့ နိုင်ငံရေးဆက်ဆံရေးတွေနဲ့ အင်အားချိန်ခွင်လျှာကို အပြောင်းအလဲဖြစ်စေနိုင်ပြီး၊ ဒေသတွင်း မတည်ငြိမ်မှုကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေမယ့် အလားအလာတွေ ရှိနေပါတယ်။

ကိုးကားချက်များ (References)