အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီ၏ ၇၅ နှစ်ပြည့်မွေးနေ့တွင် ရုရှားသမ္မတ ပူတင်နှင့် အမေရိကန်သမ္မတ ထရမ့်တို့၏ သဝဏ်လွှာများ ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး၊ ထိုအဖြစ်အပျက်သည် အိန္ဒိယ၏ ကမ္ဘာ့ဇာတ်ခုံပေါ်မှ အရေးပါသော နေရာကို မီးမောင်းထိုးပြနေသည်။

အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် နာရင်ဒရာ မိုဒီ၏ ၇၅ နှစ်ပြည့် မွေးနေ့သည် သာမန်မွေးနေ့ပွဲတစ်ခုထက် များစွာပိုမိုခဲ့သည်။ ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံများဖြစ်သည့် ရုရှားနှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတို့၏ ခေါင်းဆောင်များထံမှ မွေးနေ့ဆုတောင်းသဝဏ်လွှာများ တပြိုင်နက်တည်း ရောက်ရှိလာခဲ့ခြင်းသည် အိန္ဒိယ၏ ချိန်ခွင်လျှာညှိ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒနှင့် ကမ္ဘာ့ဇာတ်ခုံပေါ်မှ ၎င်း၏ တိုးမြင့်လာသော အရေးပါမှုကို ထင်ရှားစွာ ပြသနေသည်။

ပူတင်၏ ဖုန်းခေါ်ဆိုမှုနှင့် မိုဒီ၏ ကတိကဝတ်

အထူးခြားဆုံး အဖြစ်အပျက်မှာ ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာ ပူတင်ထံမှ တိုက်ရိုက်ဖုန်းခေါ်ဆိုမှုပင် ဖြစ်သည်။ ထိုဖုန်းခေါ်ဆိုမှုအတွင်း ပူတင်က မွေးနေ့ဆုတောင်းစကား ပြောကြားခဲ့ပြီး၊ ဝန်ကြီးချုပ်မိုဒီကလည်း ကျေးဇူးတင်စကား ပြန်လည်ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော် ဤစကားပြောဆိုမှုသည် ရိုးရှင်းသော မိတ်ဆွေဖွဲ့မှုမျှသာ မဟုတ်ခဲ့ပါ။ မိုဒီက ယူကရိန်းပဋိပက္ခကို ငြိမ်းချမ်းစွာ ဖြေရှင်းရေးအတွက် "အိန္ဒိယအနေဖြင့် ဖြစ်နိုင်သမျှ ကူညီဆောင်ရွက်သွားရန် အသင့်ရှိကြောင်း" အလေးအနက်ထား ပြောကြားခဲ့သည်။ ဤစကားသည် အိန္ဒိယ-ရုရှား နှစ်နိုင်ငံကြား "အထူးနှင့် အခွင့်ထူးခံ မဟာဗျူဟာမြောက် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေး" ကို ထိန်းသိမ်းရင်း၊ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် နိုင်ငံတကာငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် တာဝန်ယူလိုစိတ်ကို ပြသလိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်၏ အသိအမှတ်ပြုမှု

တစ်ဖက်တွင်လည်း အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က မွေးနေ့ဆုတောင်းစကား ပါးခဲ့ပြီး ယူကရိန်းပဋိပက္ခကို အဆုံးသတ်ရေးတွင် အိန္ဒိယ၏ ပံ့ပိုးကူညီမှုအတွက် ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။ ဤသည်မှာ အနောက်အုပ်စုနှင့် ရုရှားကြား တင်းမာမှုများ မြင့်တက်နေချိန်တွင် အိန္ဒိယ၏ ကြားဝင်ဖျန်ဖြေသူ အခန်းကဏ္ဍကို အမေရိကန်က အသိအမှတ်ပြုနေကြောင်း ပြသနေသည်။

ဝန်ကြီးချုပ်မိုဒီက ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်များ၏ သဝဏ်လွှာများကို ကျေးဇူးတင်စကား ပြန်လည်ပြောကြားရာတွင် "တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးနှင့် သံတမန်ရေးရာ" သည် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အဓိကသော့ချက်ဖြစ်ကြောင်း အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။

အိန္ဒိယ၏ သံတမန်ရေးရာ ကစားကွက်

ဤအဖြစ်အပျက်ကနေ အိန္ဒိယ၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒဆိုင်ရာ အဓိကအချက်များကို ကောက်နုတ်နိုင်သည်-

  • မဟာဗျူဟာမြောက် ကိုယ်ပိုင်ရပ်တည်မှု (Strategic Autonomy): အိန္ဒိယသည် မည်သည့်အင်အားကြီးအုပ်စုဘက်သို့မှ အပြည့်အဝမပါဝင်ဘဲ မိမိ၏ အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားကို အခြေခံ၍ လွတ်လပ်စွာ ဆုံးဖြတ်ချက်ချသည့် မူဝါဒကို ကျင့်သုံးနေသည်။ ရုရှားနှင့် ဆက်ဆံရေးမပျက်စေဘဲ အမေရိကန်နှင့်လည်း မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေး တည်ဆောက်နေခြင်းက ဤမူဝါဒ၏ သက်သေပင်ဖြစ်သည်။
  • ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ တောင်ခြမ်းနိုင်ငံများ၏ ခေါင်းဆောင် (Leader of the Global South): အင်အားကြီးနိုင်ငံများကြား ပဋိပက္ခတွင် ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးနိုင်သူအဖြစ် ရပ်တည်ခြင်းဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ (Global South) ၏ အသံကို ကိုယ်စားပြုရန် ကြိုးပမ်းနေသည်။
  • လက်တွေ့ကျသော နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ (Pragmatism): အိန္ဒိယသည် စိတ်ကူးယဉ် အယူအဆများထက် လက်တွေ့ကျသော အကျိုးစီးပွားကို ရှေ့တန်းတင်သည်။ ရုရှားထံမှ စွမ်းအင်နှင့် စစ်လက်နက်ပစ္စည်းများ ဝယ်ယူနေသကဲ့သို့၊ အနောက်နိုင်ငံများနှင့်လည်း နည်းပညာနှင့် ကုန်သွယ်ရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ တိုးမြှင့်နေသည်။

ရှေ့ဆက်ဘာဖြစ်လာနိုင်မလဲ?

ဝန်ကြီးချုပ်မိုဒီ၏ မွေးနေ့သံတမန်ရေးရာ လှုပ်ရှားမှုသည် အိန္ဒိယ၏ နိုင်ငံတကာဇာတ်ခုံပေါ်မှ အခန်းကဏ္ဍ မည်မျှအရေးပါလာသည်ကို ရှင်းလင်းစွာ ပြသလိုက်သည်။ ယူကရိန်းအရေးတွင် အိန္ဒိယ၏ ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးမှုသည် အမှန်တကယ် အောင်မြင်မှုရရှိမည်လား၊ သို့မဟုတ် ပုံဆောင်သဘောဖြစ်သော လှုပ်ရှားမှုတစ်ခုအဖြစ်သာ ကျန်ရစ်မည်လားဆိုသည်ကိုတော့ ဆက်လက်စောင့်ကြည့်ရမည်ဖြစ်သည်။

သို့သော် သေချာသည်မှာ အိန္ဒိယသည် ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံများ၏ ကစားကွက်ထဲတွင် ရိုးရိုးကစားသမားတစ်ဦးမဟုတ်တော့ဘဲ၊ ဂိမ်း၏ စည်းမျဉ်းများကိုပါ ပြောင်းလဲနိုင်စွမ်းရှိသည့် အရေးပါသော ကစားသမားတစ်ဦး ဖြစ်လာနေပြီဖြစ်သည်။