ကွန်ဆာဗေးတစ် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ချာလီကာ့ခ် (Charlie Kirk) သေဆုံးခဲ့ပြီးနောက် ၎င်း၏ဇနီးဖြစ်သူ အဲရီကာကာ့ခ် (Erika Kirk) အတွက် ဝီကီပီးဒီးယားတွင် ကိုယ်ရေးအကျဉ်းစာမျက်နှာတစ်ခု ဖန်တီးခဲ့ရာမှ ပလက်ဖောင်း၏ "ထင်ရှားကျော်ကြားသူ" (notability) သတ်မှတ်ခြင်းဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းများနှင့် ပတ်သက်၍ တည်းဖြတ်သူများအကြား အပြင်းအထန် ဆွေးနွေးမှုများ ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသည်။ ဤဖြစ်ရပ်သည် အွန်လိုင်းပေါ်မှ သတင်းအချက်အလက်များကို မည်သို့ထိန်းချုပ်ပြီး အများပြည်သူဆိုင်ရာ အမှတ်သညာများကို မည်သို့တည်ဆောက်ကြသည်ဟူသော ပိုမိုကျယ်ပြန့်သည့် မေးခွန်းများကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။

အဲရီကာကာ့ခ်၏ ဝီကီပီးဒီးယားစာမျက်နှာကို ၎င်း၏ခင်ပွန်းဖြစ်သူ သေဆုံးပြီး မကြာမီတွင် ဖန်တီးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ခင်ပွန်း၏ Turning Point USA အဖွဲ့လုပ်ငန်းများကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွားမည်ဟု သန်းနှင့်ချီသော လူအများရှေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည့် ၎င်း၏မိန့်ခွန်းကြောင့် နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အာရုံစိုက်မှု ရရှိခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မတိုင်မီက ၎င်း၏လူသိများမှုသည် ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် Miss Arizona အလှမယ်ဆု ရရှိခဲ့ခြင်းနှင့် ချာလီကာ့ခ်၏ ဇနီးဖြစ်ခြင်းတွင်သာ အကန့်အသတ်ရှိခဲ့သည်။

စည်းမျဉ်းဆိုင်ရာ အငြင်းအခုံ

ဝီကီပီးဒီးယား တည်းဖြတ်သူများကြားတွင် အဓိကအငြင်းပွားနေသည့်အချက်မှာ အဲရီကာကာ့ခ်သည် ဝီကီပီးဒီးယား၏ ယေဘုယျ ထင်ရှားကျော်ကြားမှု လမ်းညွှန်ချက်များ (general notability guidelines) နှင့် ကိုက်ညီမှုရှိမရှိပင် ဖြစ်သည်။

  • ဖျက်သိမ်းရန် ထောက်ခံသူများက အဲရီကာကာ့ခ်နှင့် ပတ်သက်သည့် မီဒီယာဖော်ပြမှု အများစုသည် သူ၏ ကိုယ်ပိုင်အောင်မြင်မှုများထက် ခင်ပွန်းဖြစ်သူနှင့် ဆက်စပ်မှုအပေါ်တွင်သာ အဓိကမူတည်နေသည်ဟု ဆိုကြသည်။ ဝီကီပီးဒီးယား၏ မူဝါဒအရ၊ လူတစ်ဦး၏ ထင်ရှားကျော်ကြားမှုသည် အခြားတစ်ဦးထံမှ "အမွေဆက်ခံ" ရယူခြင်းမျိုး မဖြစ်သင့်ဘဲ၊ စိတ်ချရသော၊ လွတ်လပ်သည့်၊ နှင့် ကျယ်ပြန့်သည့် သတင်းရင်းမြစ်များ၏ ဖော်ပြမှုကို ရရှိထားရန် လိုအပ်သည်ဟု အဆိုပါလမ်းညွှန်ချက်များက ဆိုထားသည်။
  • ဆက်လက်ထားရှိရန် လိုလားသူများကမူ လတ်တလောရရှိနေသည့် မီဒီယာအာရုံစိုက်မှုသည် သူ့အား အများပြည်သူဆိုင်ရာ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးအဖြစ် ရပ်တည်ရန် လုံလောက်သောအကြောင်းပြချက်ဖြစ်သည်ဟု တန်ပြန်ချေပကြသည်။ ဝီကီပီးဒီးယားသည် အများပြည်သူ၏ စိတ်ဝင်စားမှုအပေါ်မူတည်၍ အချိန်နှင့်တပြေးညီ ပြောင်းလဲနေသင့်ပြီး၊ ၎င်း၏ လူကြည့်များခဲ့သော မိန့်ခွန်းနှင့် ထိပ်တန်းသတင်းဌာနကြီးများ၏ ဖော်ပြမှုများသည် လွတ်လပ်သော သတင်းရင်းမြစ်များအဖြစ် လုံလောက်သည်ဟု ၎င်းတို့က ရှုမြင်ကြသည်။

လက်ရှိတွင် အငြင်းပွားမှုများကြောင့် အဆိုပါစာမျက်နှာကို မည်သူမျှ တည်းဖြတ်ခွင့်မရှိစေရန် ယာယီပိတ်ထားပြီး၊ အပြီးသတ်ဆုံးဖြတ်ချက်ကို စီမံခန့်ခွဲသူများက ချမှတ်မည်ဖြစ်သည်။

ကျယ်ပြန့်သော နောက်ဆက်တွဲအခြေအနေ

ဤအငြင်းပွားမှုသည် ဝီကီပီးဒီးယားကဲ့သို့ အများပြည်သူပါဝင်ရေးသားသည့် ပလက်ဖောင်းများ၏ အားနည်းချက်များနှင့် ပင်ကိုယ်သဘာဝကို မီးမောင်းထိုးပြနေသည်။ ၎င်းသည် ကျယ်ပြန့်စွာအသုံးပြုခံနေရသော်လည်း တည်းဖြတ်သူများ၏ အမြင်ကွဲလွဲမှုများနှင့် "တည်းဖြတ်တိုက်ပွဲများ (edit wars)" ကြောင့် အချက်အလက်များ အချိန်မရွေး ပြောင်းလဲနိုင်သည်။

ဥပမာအားဖြင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၌ စီးပွားရေးကျဆင်းမှု (recession) ဖြစ်ပေါ်ခြင်း ရှိမရှိနှင့် ပတ်သက်၍ ဝီကီပီးဒီးယားစာမျက်နှာတွင် အပြင်းအထန် တည်းဖြတ်တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် စာမျက်နှာကို ယာယီပိတ်ခဲ့ရဖူးသည်။

ထို့ကြောင့် နိုင်ငံရေးအရ အထိအခိုက်မခံသော အကြောင်းအရာများတွင် ဝီကီပီးဒီးယားသည် သတင်းအချက်အလက်များအတွက် တိုက်ပွဲမြေပြင်တစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်ပြီး၊ ပညာရှင်များနှင့် သတင်းမီဒီယာသမားများက ၎င်းကို ခိုင်မာသော ကိုးကားချက်အဖြစ် အသုံးပြုရန် သတိထားကိုင်တွယ်လေ့ရှိကြောင်း ဤဖြစ်ရပ်က ထပ်မံအတည်ပြုနေသည်။